سیر تا پیاز حسابان پایه گاج

مقدمه

با یک کتاب کنکوری مواجه هستیم. کافیست مقدمه کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج را بخوانیم یا کتاب را ورقی بزنیم تا به راحتی به این موضوع پی ببریم. ترتیب مطالب در کتاب مطابق با کتاب درسی ریاضی دهم و حسابان یازدهم نیست، بلکه به سلیقه مولف کتاب، مطالب مرتبط در کنار هم آمده اند. مثلا مطالب مرتبط با مثلثات از کتاب دهم و یازدهم در کنار هم در قالب یک فصل آمده اند. لازم به ذکر است کتاب شامل مباحث آمار و شمارش بدون شمردن (آنالیز ترکیبی) نیست.

فهرست کتاب اطلاعات زیادی ندارد و اشاره ای به این نکرده که هر یک از فصول به کدام بخش از کتاب های درسی مرتبط است. لحن کتاب رسمی ولی ساده است. البته در مواردی با هدف راهنمایی و مشاوره دادن به خواننده مطالبی با لحن صمیمی و محاوره ای آمده است. کتاب شامل دو قسمت تست ها و درسنامه است که کتاب با بخش تست ها آغاز می شود.

آموزش (درسنامه)

درسنامه ی کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج روان و ساده است. بدون پیچیدگی راحت و سریع سراغ اصل مطلب رفته است. معمولا یک سری توضیحات مقدماتی درباره هر مطلب داده شده و بعد از آن یک یا دو مثال آموزشی و سپس تست های درسنامه. تست های درسنامه در مواردی با یک تست ساده شروع می شوند و در مواردی هم با تست سختی که گاهی برای حل نیاز به ایده هم دارد. اینکه اولین تست از هر موضوعی ساده باشد موضوع مهمی است که در مواردی این موضوع بخوبی رعایت شده و در مواردی هم نه (مثلا دومین تست تجزیه در درسنامه).

در مقدمه درباره درسنامه ها اینگونه توضیح داده شده که فقط نکات کنکوری گفته نشده، بلکه آموزش مفهومی داده شده و به مطالب عمق داده شده است، ولی در مواردی این اتفاق کامل نیفتاده است. در خیلی از موارد اثبات یا دلیل نکات گفته نشده است. از جمله این موارد می توان به این موضوع اشاره کرد که عدد طلایی (نسبت طول به عرض مستطیل طلایی) محاسبه نشده بلکه فقط مقدار آن ذکر شده است. مثلا می شد محاسبه آن یک مثال باشد. البته با توجه به حجم محدود این مدل کتاب ها که با هدف کنکور تالیف می شوند ذکر نکردن این موارد قابل درک است ولی باید پذیرفت که در این حالت درسنامه نکته گو شده است. البته هر چه که به سمت انتهای کتاب می رویم این موضوع بیشتر به چشم می خورد.

مثلا اگر به بخش اتحادها نگاه کنید می بینید که اتحادها خیلی شمرده شمرده به نوبت آموزش داده شده اند و بعد از هر کدام مثال یا تستی آورده شده است، تا خواننده علاوه بر اینکه کم کم با مطالب مواجه می شود از زیاد بودن روابط و فرمول ها نهراسد. این کار واقعا قابل تحسین است. در حالی که در بخش تابع جزصحیح (براکت) می بینید که بعد از معرفی جزصحیح همه ویژگی های آن در قالب یک نکته مروری یکجا آمده اند و بعد از آن تست هایی شروع می شوند که قطعا دانش آموز نمی داند در هر یک از آنها از کدام ویژگی باید استفاده کند.

درسنامه کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج کاملا در راستای کنکور حرکت کرده است و با نگاه به سوالات کنکور چند سال اخیر سبک و سیاق آن را شناخته است. در همین راستا غالب آنچه که باید را پوشش می دهد. همچنین محدوده کتاب های درسی بخوبی شناخته شده است و – مشابه آن چیزی که عرف شده که روی کتاب های درسی نظام قدیم تعصب وجود دارد- از چارچوب کتاب درسی جدید خارج نشده است.

درباره درسنامه می توان به موارد زیر هم اشاره کرد:

• گاهی نکاتی که بنظر غیر ضروری هستند، هم در درسنامه دیده می شوند که می شد آنها را از موارد ضروری تر جدا کرد. مثلا درباره معادله درجه دومی که یکی از ریشه های آن k برابر دیگری باشد رابطه ای ارائه شده است و تست بعد از آن هم با همین رابطه حل شده است. در حالی که می شد استفاده از این رابطه به عنوان راه حل دوم مطرح گردد.
• در همین بخش تابع درجه دوم، درباره تشکیل معادله با دو ریشه آن به شکل ساده Y=a(x – x1)(x – x2)  و همچنین نوشتن معادله با داشتن ریشه مضاعف آن اشاره ای نشده است و فقط تشکیل معادله با s و p گفته شده است. ضمنا درباره تشخیص علامت ریشه ها با استفاده از مقادیر s و p هم صحبتی نشده است.
• گاهی ممکن است فضای کنکوری کتاب، روند علمی آموزش را تحت تاثیر قرار دهد. مثلا در اولین تست درسنامه الگو و دنباله از کلمه (جمله عمومی) استفاده شده است، در حالی که جمله عمومی بعد از آن آموزش داده شده است. یا مثلا در بخش نمودار های توابع قدرمطلقی توابع پیچیده با استفاده از حالت بندی (بازه بندی) رسم شده اند در حالی که خود تابع قدرمطلق (y=|x|) رسم نشده است!
• در بخش هندسه تحلیلی (مختصاتی) به وضعیت نسبی بین خطوط اشاره ی کاملی نشده است. همچنین در تابع جزصحیح نامعادلات ساده قدرمطلقی در درسنامه فقط یک تست دارد.
• در پایان هر درس یک خلاصه یک صفحه ای وجود دارد که برای جمع بندی و مرور مطالب قبل از کنکور و آزمون های آزمایشی خیلی خوب است.

تست (تمرین)

تست های کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج تعداد زیادی دارند (میانگین 206 تست در هر فصل) و بیشتر حجم کتاب را شامل می شوند. تست ها در هر بخش به شکل میکروطبقه بندی با تیتر هایی از هم جدا شده اند. در کنار تست ها از دو نماد ستاره توپر و توخالی استفاده شده است. نماد ستاره توپر مربوط به تست های سخت تر هستند و نماد ستاره توخالی مربوط به تست های مروری است. یعنی اگر دانش آموزی وقت کمتری دارد، می تواند فقط آن تست ها را حل کند. در واقع خواننده با حل این تست ها تمام تیپ های ممکن را دیده  است. سایر تست هایی که علامتی ندارند، معمولا دارای مشابه از میان علامت دارها هستند و برای این آمده اند که خواننده با حل آنها تسلط بیشتری پیدا کند و سرعت خود را افزایش دهد.

تست های کنکور سراسری از سال 85 تا کنون در میان تست ها آمده است. البته اینطور که کتاب گفته تست های قدیمی تر و دانشگاه آزد هم آمده اند، ولی سال آنها ذکر نشده است. ضمنا تمارین کتاب درسی هم به شکل تست در آمده اند. پوشش تست ها خیلی خوب است و می توان گفت از درسنامه چند گام جلوتر است.

شروع تست ها در هر تیتر معمولا با چند تست ساده است، ولی بعد از آن خیلی ترتیب ساده به سخت بین تست ها وجود ندارد و هر جای تست ها ممکن است یک تست سخت ببینید. البته در پایان تست ها، بخشی تحت عنوان تست های VIP آمده اند که برای دانش آموزان قوی تر طراحی شده اند. اکثر این تست ها نیاز به ایده برای حل دارند و تست های زیبا در میان آنها کم نیست، بیشتر بدرد ورزش مغز می خورند آن هم برای دانش آموزان خیلی قوی. البته همان ها هم نباید توقع داشته باشند بتوانند در زمان این تست ها را حل کنند. البته در موارد خیلی کمی میان این تست ها، تست ساده هم پیدا می شود.

مرز بین تست های سخت – که با علامت ستاره توپر مشخص شده اند- و تست های VIP مرز بسیار باریکی است که خیلی خوب رعایت شده است. یعنی تست های ستاره دار در واقع تست های سختی هستند که قابلیت حل در زمان یک تست را دارند.

پاسخنامه تشریحی تست ها توضیحات فارسی کمی دارد و این موضوع کمی ارتباط با آن را سخت کرده است. ولی یکی از مهم ترین ویژگی های مثبت آن ارائه چند راه حل برای بعضی از تست ها است. حتی راه حل های تستی و بعضا عدد گذاری هم برای بعضی از آنها گفته شده است.

در میان پاسخ های تشریحی گاهی نکاتی هم آمده اند که در کادری قرار گرفته اند. این نکات معمولا در درسنامه نیستند. از جمله آنها می توان به ارائه رابطه ای اشاره کرد برای اینکه چند جمله از یک دنباله حسابی جملات متوالی دنباله هندسی باشند. جالب اینکه در حل این تست راه حل اصلی آن راه حل دوم است.

تعداد تست ها و سوالات

ظاهر کتاب

در کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج بخش تست ها با دو رنگ مشکی و قرمز و بخش درسنامه با دو رنگ مشکی و سبز تایپ شده است. هر چند فونت نوشته ها چندان ریز نیست، ولی در بخش درسنامه کمی فشردگی مطالب در مطالعه دراز مدت آزار دهنده است. صفحه آرایی کتاب جز همین مورد، خوب است. مثال ها و تست های درسنامه در کادر قرار گرفته اند. همچنین نکات، روابط و فرمول ها در کادری قرار گرفته اند و براحتی می توان آنها را پیدا کرد.

پاسخنامه کتاب به شکل دوستونه طراحی شده است. کیفیت رسم اشکال و نمودار ها خوب است. کاغذ و چاپ کتاب هم مناسب است. طرح روی جلد کتاب مشابه با همه سیر تا پیاز ها است و جذابیت خاصی ندارد. در کل کتاب از نظر ظاهری در جایگاه خوبی قرار دارد.

جمع بندی

با توجه به تعداد تست ها و درسنامه کتاب سیر تا پیاز حسابان پایه گاج، حجم آن منطقی است. البته بیشتر این حجم به تست ها و پاسخ آنها اختصاص یافته است. این کتاب برای مرور مطالب و طبقه بندی آموخته های دانش آموزان دوازدهم مناسب است. دقت کنید که اگر موضوعی را بلد نیستید، نمی توانید از این کتاب به عنوان اولین منبع برای آموزش استفاده کنید. بدلیل تعداد بالای تست ها باید با برنامه ریزی درسی یا مطابق با برنامه آزمون های آزمایشی، تست های آن را حل کرد تا انباشته نشود.