بازگشت چورب

کتاب «بازگشت چورب» مجموعه ای گلچین شده از داستان های کوتاه ولادیمیر نابوکوف است که توسط آبتین گلکار انتخاب و ترجمه شده است. سال نگارش بیشتر داستان های کوتاه این مجموعه بین سال های 1920 تا 1940 قرار می گیرد. داستان های این مجموعه عبارتند از: از ما بهتران / تصادف / کوتولۀ سیب زمینی / بازگشت چورب / برایتن اشترِتِر-پائولینو / تیغ / رنجش / بادرنجبویه / موسیقی / اعلام خبر.

ولادیمیر نابوکوف نویسنده، شاعر، مترجم و زیست شناس سرشناس آمریکایی-روس تبار بود که با نام مستعار ولادیمیر سایرن نیز شناخته می شد. نابوکوف در روسیه به دنیا آمد و 9 رمان خود را به زبان روسی نوشت اما زمانی که به آمریکا مهاجرت کرد و شروع به نوشتن آثارش به زبان انگلیسی کرد، مورد توجه و ستایش بین المللی قرار گرفت.

چندین اثر داستانی او مانند رمان شاه بی بی سرباز، در لیست 100 رمان برتر سایت مدرن لایبرری قرار دارد. او همچنین هفت مرتبه نامزد دریافت جایزۀ کتاب ملی ادبیات داستانی آمریکا شده است. او در عرصۀ نقد ادبی نیز بسیار فعال و حاشیه ساز بود. او نسبت به نویسندگان بزرگی همچون فئودور داستایفسکی و جوزف کنراد مواضع تندی داشت و تیغ نقد خود را برای بسیاری از مکتب ها، سبک ها و ژانرهای ادبی و نویسندگان آن ها تیز کرده بود.

سبک نابوکوف یکی از منحصر به فردترین، خاص ترین و تابوشکنانه ترین سبک های ادبی قرن بیستم است. ناباکوف را به پیچیدگی پیرنگ داستان هایش، بازی با کلمات هوشمندانه، استفاده از اصطلاحات و نمادهای دلنشین و همچنین توانایی القای مطالب هم به صورت متناقض هم به صورت کاملا همگرا می شناسند.

او در آثارش بجای بیان و القای واضح و دقیق مفاهیم، سعی بر بازسازی احساسات، تخیلات و تجربیات انسانی در قالب هم واقع گرایی و هم فراواقع گرایی دارد. برای خواندن آثار ناباکوف، به خصوص مجموعه بازگشت چورب، نیاز است تا به تخیلات و احساسات خود اجازۀ جریان یافتن در متن اثر را بدهیم.

در داستان «از ما بهتران» شاهد نگاه غمبار نویسنده بر اوضاع روسیه هستیم که این امر خود، ناشی از انقلاب سال 1917 روسیه و روی کار آمدن شوروری است. در این داستان غولی فانتزی یکهو سر و کله اش پیش شخصیتی متفکر پیدا می شود و از معضلات هولناکی که انسان ها ایجاد کرده اند روایت می کند.

در داستان «تصادف» و «تیغ» نیز نویسنده سعی بر بازنمایی مشکلات روس های مهاجر در اروپا دارد. «تصادف» داستانی غمبار، تراژیک و غیرقابل انتظار از مسئلۀ خودکشی است و «تیغ» نیز روایتی مرموز از شخصی به نام ایوانف است.

«کوتولۀ سیب زمینی» طولانی ترین داستان این مجموعه است و داستانی غم انگیز از کوتوله ای به نام فردریک دوبسون را در آن می خوانیم. در این داستان دوبسون که کوتولۀ سیرک است، برای دوست شعبده بازش درد و دل می کند و در خلال داستان های عجیب و غریب و سبک صحبت گنگ اش، زندگی تراژیکش را برای خواننده فاش می کند.

«بازگشت چورب» داستانی است از عشق، تمایلات جسمانی، غم و از دست دادگی و مرگ. در این داستان ما سرگذشت هیجان انگیز و به شدت غیر قابل انتظار خانوادۀ کِلِر را می خوانیم. داستان با بیمار شدن دختر خانوادۀ کلر و سفر پدر و مادر او برای عیادت دخترش در ماه عسل اش شروع می شود اما داماد آن ها داستانی عجیب را رقم زده است.

داستان کوتاه «برایتن اشترِتِر-پائولینو» در واقع گزارشی از یک مسابقۀ بوکس است. نابوکوف، همانند ارنست همینگوی، علاقۀ بسیاری به بوکس داشت و در این داستان سعی می کند با نگاهی بدیع و جذاب به بوکس نگاه کند.

در دو داستان «رنجش» و «بادرنجبویه»، پسربچه ای حساس و تودار و ناتوان از برقراری ارتباط با دیگران به نام پوتیا قهرمان داستان است. در این اثر ردپای تجربیات تلخ و سخت نویسنده در دوران کودکی کاملا قابل مشاهده است. این دو اثر نیز داستان های بسیار قابل تأمل از سرگذشت و دنیای تاریک کودکان کم توان در روابط اجتماعی هستند.

از جمله آثار ترجمه شده از ولادیمیر ناباکوف به فارسی می توان به کتاب های «دفاع لوژین» با ترجمۀ رضا رضایی و «درسگفتارهای ادبیات روس» با ترجمۀ فرزانه طاهری اشاره کرد. آبتین گلکار از جمله مترجمان پُرکارِ ادبیات روس است که ترجمۀ آثار خوبی مانند رمان های «قلب سگی» از میخائیل بولگاکوف و «بازگشت به پنج رود» از آندری ولوس را در کارنامه دارد.