عموما دهه ۵۰ میلادی، با توسعه اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم و به طبع آن، رشد سریع جمعیت و تولد نسلی معروف به “بیبی بومر ” (Baby Boomer) تعریف می شود. خانواده ها در جستجوی یک زندگی آرام و عادی بودند. نسل جوان نیز تأثیر بسیار زیادی بر جنبش حقوق مدنی گذاشتند. آنها موفق شدند جداسازی نژادی در مدارس دولتی آمریکا را غیر قانونی کنند. از طرفی وقایع دیگری از جمله جنگ کُره، انقلاب کوبا و آغاز جنگ ویتنام، همراه با افزایش آزمایش سلاح های هسته ای، وضعیت ژئوپلیتیکی (جغرافیای سیاسی) متشنج و یک فضای محافظه کارانۀ سیاسی را در جهان ایجاد کرد. دهه پنجاه میلادی، شروع رقابت های فضایی بود که با پرتاب اولین ماهواره (اسپوتنیک) توسط شوروی آغاز شد؛ به طوریکه بلافاصله و بعد از یکسال، آمریکا سازمان ناسا را تاسیس کرد. آغاز استعمار زدایی در آفریقا و آسیا نیز در این دهه اتفاق افتاد و در دهه بعد شتاب گرفت. کشف واکسن فلج اطفال نیز از مهم ترین اتفاقات دهه ۵۰ میلادی بود که باعث نجات جان انسان های بسیاری در دهه های بعد شد و وضعیت زندگی بشر را ارتقا بخشید.
در زمینه فرهنگی، این دهه با دو جریان مک کارتیسم و نسل بیت مواجه شد که هر دو بر ادبیات آن دهه تأثیر عمیقی گذاشتند. موج مک کارتیسم با روند سانسور و ممیزی آثار تلویزیونی و سینمایی آغاز شد. طی آن بسیاری از هنرپیشه ها و کارگردانان آمریکایی به اتهام ارتباط معنایی آثار هنری شان با ایدئولوژی کمونیسم، محاکمه و مجازات شدند. نسل بیت آخرین جنبش اثرگذار قابل توجه بر ادبیات معاصر امریکا است؛ که با وجود کوتاه مدت بودن، تأثیر عمیقی بر نویسندگان و آثار ادبی دهه ۵۰ و دهه های بعد از آن گذاشت و نویسندگان و شاعران قدرتمندی را در دامن خود پروراند. نویسندگان نسل بیت، نظام سرمایه داری را، از منظر فردی مخربِ روح و از منظر اجتماعی در تضاد با عدالت و برابری می دانستند. علاوه بر آن، منتقد جدیِ فرهنگ مصرفی و فرهنگی که توسط نسل های پیش شکل گرفته بود، بودند.
تمام این وقایع، بستری از خلاقیت را برای ظهور رمان های عالی در این دهه فراهم کرد. با ما همراه باشید تا با تاثیرگذارترین و برترین رمان ها و نویسندگان دهه 50 میلادی آشنا شوید.
ناتور (ناطور) دشت اثر جی دی سلینجر (۱۹۵۱)
این که در نظر عده ای، “هولدن کارفیلد” یک نوجوان نابغۀ خودخواه است و واقعا از او متنفر اند، نمی تواند این حقیقت را انکار کند که «ناتور دشت» اثر جی دی سلینجر به عنوان مهم ترین و تأثیر گذار ترین رمان درباره نوجوانان در جهان شناخته می شود. این رمان تبدیل به پرتره ای فرهنگی از آمریکای پس از جنگ در دهه ۵۰ شده است؛ زیرا پیش از آن کسی نوجوانان را به عنوان گروه اجتماعی خاصی در نظر نمی گرفت. رمان ناتور دشت به آنها هویت ویژه ای بخشید و بر طرز تفکر مردم در مورد نوجوانان تا به امروز تأثیر گذاشته است. داستان در ظاهر، ماجرای پسر نوجوانی است که از مدرسه شبانه روزی فرار می کند و تنها فرد صمیمی در زندگی اش، خواهرش است. اما در لایه های عمیق تر، این رمان بحران های بلوغ و اضطراب های وجودی نوجوانان مدرن را منعکس می کند. کتاب ناتور دشت که یک رمان کلاسیک از عصبانیت و شورش نوجوانان است، به دلیل استفادۀ آزادانه از ناسزاگویی و به تصویر کشیدن تمایلات جنسی، مورد اعتراض قرار گرفت و هیاهوی بسیاری به پا کرد. حتی انتقادات اولیه به این کتاب به قدری شدید بود که سلینجر را مجبور به انزواطلبی کرد.
پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی (۱۹۵۱)
ما نمی توانیم از ادبیات دهه ۵۰ صحبت کنیم و از ارنست همینگوی حرفی به میان نیاوریم. و اگر بخواهیم در مورد همینگوی صحبت کنیم، رمان «پیرمرد و دریا» باید در صدر فهرست باشد. همینگوی نیز آن را بهترین اثر خود می دانست. با این رمان بود که او برنده جایزه پولیتزر و جایزه نوبل شده و به یک شهرت بین المللی دست یافت. داستان کتاب پیرمرد و دریا در مورد یک ماهیگیر پیر است که با یک ماهی غول پیکر در سواحل کوبا مبارزه می کند و در نهایت، پس از کشمکش طولانی و رفتن تا پای مرگ، مغلوبش می کند. پیام اصلی داستان پیرمرد و دریا، “امید” است. همینگوی در رمان خود این مفهوم را القا می کند که ممکن است دنیا بر علیه شما باشد، ممکن است طوفان بیاید و هیولا ها حمله کنند، اما هیچ چیز نمی تواند بر قدرت اراده انسان غلبه کند.
فارنهایت ۴۵۱ اثر ری بردبری (۱۹۵۳)
در اوایل دهه ۵۰، آینده برای بسیاری تاریک به نظر می رسید؛ و علتش فقط جنگ سرد نبود. خاطرات جنایات هیتلر و فضای خفقان آور مک کارتیسم، جوی از ترس و نا امیدی را حاکم کرده بود.
از آنجا که ری بردبری بارها علیه مک کارتیسم سخنرانی کرد، بسیاری، کتاب «فارنهایت 451» را انتقادی به سانسور آن دوره می دانند. از طرف دیگر او عقیده داشت چیز دیگری نیز زندگی مردم را تهدید می کند. هجوم تلویزیون های سیاه و سفید به خانه های مردم. بنابراین او کتاب فارنهایت ۴۵۱ را درباره جامعه ای پادآرمانشهری نوشت که در آن کتاب ممنوع است، و آتش نشان ها، که قاعدتا وظیفه خاموش کردن آتش را دارند، کتاب ها را می سوزانند. قرصهای شادی بخش و داروهای مسکن و خواب آور که نسیان آور نیز هستند، با صفحه های بزرگ تلویزیونی بر دیوارهای منازل، مردم را مسخ کرده اند و هرگونه قدرت تفکر را از آنها گرفته اند. از نظر ری بردبری، تلویزیون افیونِ جدید توده ها بود. چرا که با ورود این تکنولوژی، مطالعه و به همراه آن تفکر انتقادی، به سوی مرگ و نابودی می رفتند. فارنهایت ۴۵۱ یک موفقیت بزرگ بود. این رمان یکی از آثار بزرگ ژانر علمی تخیلی است که برنده جایزه تالار مشاهیر پرومتئوس (سال ۱۹۸۴) و جایزه ی آکادمی هنر و ادبیات آمریکا (سال ۱۹۵۴) و همچنین برنده جایزه هوگو (سال ۲۰۰۴) شد.
با کوه در میان بگذار اثر جیمز بالدوین (۱۹۵۳)
دهه ۵۰ میلادی، دهه ای بود که بلندترین صداهای ادبی مربوط به جنبش حقوق مدنی از آن برخاست. از جمله نویسندگان تاثیر گذار بر این جنبش در این دهه، جیمز بالدوین است. او سه اثر معروف خود را در همان زمان منتشر کرد که هر سه کتاب، بیانگر شرایط فرهنگی سیاسی حاکم بر جامعه بودند. کتاب «با کوه در میان بگذار» اولین رمان بالدوین و آغاز کار او به عنوان مدافع اصلی هویت سیاه پوستان آمریکا در دهه ۵۰ است.
داستان رمان با کوه در میان بگذار که تا حدی بر اساس دوران کودکی خود بالدوین در هارلم نوشته شده است، یک روز از زندگی “جان گرایمز” ۱۴ ساله، پسر یک واعظ تندخو را نشان می دهد که بار سنگین کشف هویت خود به عنوان یک شهروند رنگین پوست را به دوش می کشد. این کتاب شروعی بر بحث های تبعیض نژادی بود و به همین علت در رتبه چهل و هشتم برترین رمان های تمام اعصار قرار گرفت.
ارباب حلقه ها اثر جی آر آر تالکین (1956-1954)
هفده سال پس از اینکه جی آر آر تالکین، رمان «هابیت» را برای تسخیر ژانر فانتزی حماسی به میدان جنگ فرستاد، رمان «ارباب حلقه ها: یاران حلقه» را نوشت تا کار را تمام کند و نام همه رمان های فانتزی که قبلا نوشته شده بود را به باد دهد. تقریباً هیچ کتاب دیگری در ژانرهای مختلف، به اندازه سه گانه حماسی تالکین، بر فرهنگ عامه تاثیر نداشته است.
تالکین در این مجموعه، نبرد های تماشایی، موقعیت های بحرانی ، و ماجراجویی های هیجان انگیز را به تصویر می کشد . رمان «ارباب حلقه ها» با فروش بیش از ۱۵۰ میلیون نسخه در جهان، یکی از پرفروش ترین کتاب هایی است که تاکنون نوشته شده است. داستان کلی آن نیز درباره ارباب تاریکی، “سائورون” است که با ساخت حلقه یگانه می خواست برای تسخیر تمام “سرزمینی میانی”، بر دیگر حلقه های قدرت که به انسان ها، دورف ها و الف ها داده شده بود فرمانروایی کند. داستان این رمان در دنیایی خیالی به نام “سرزمین میانی” می گذرد و ماجراهای آن در پی تلاش سه هابیت به نام “های فرودو”، “سم” و “مری” برای از بین بردن حلقه یگانه اتفاق می افتند.
جاده (در راه) اثر جک کرواک (۱۹۵۷)
هیچ رمان نویسی در نسل بیت نتوانست مانند جک کروآک، توجه جامعه ادبی را به خود جلب کند و زندگی هیچ کدام از آن ها مانند او، پر از کشمکش، پریشانی و افسردگی حاد نبود. تأملات نیمه نبوغ آمیز و نیمه مفهوم کروآک بر فرآيند خلق ادبیات، پنجره ای به جهان بینیِ نسل بیت است. بزرگترین موفقیت او، کتاب «در راه (جاده)» است؛ روایتی فلسفی از یک سفر که تکنیک جریان سیال ذهن، توهمات ناشی از مواد مخدر و تحلیل هایی عمیق را در هم می آمیزد و اثری را خلق می کند که تا به امروز، تأثیر گذار باقی مانده است. داستان نیمه اتوبیوگرافیک رمان جاده، سرشار از ماجرا های لذت جویانه، سوار شدن بر قطارهای باری، معاشرت با کولی ها و نوشیدن در زیر نور ماه است که آن را تبدیل به تعریفی از شور جوانی برای زندگی کرده است. این کتاب تحسين برانگیز جزو فهرست ۱۰۰کتاب قرن لوموند جای گرفته است.
همه چیز از هم می پاشد اثر چینوا آچه به (۱۹۵۸)
رمان «همه چیزه از هم می پاشد»، اولین رمان در «سه گانه آفریقایی»، و نقطه شروعی برای رمان مدرن آفریقایی است. چینوا آچه به ادبیات آفریقا را به سایر نقاط جهان معرفی کرد و در را به روی تعداد زیادی از نویسندگان آفریقایی در جهان باز کرد. اولین رمان او بیش از ۲۰ میلیون نسخه فروخت و به ۵۷ زبان ترجمه شده است و از زمان انتشارش، به عنوان کتابی ضروری برای درک استعمار زدایی و شناخت آفریقای میانه، توصیه شده است. رمان همه چیزه از هم می پاشد، داستان زندگی “اکنکوو”، قهرمان کشتی در “یوموفیا”، یکی از 9 روستای تخیلی نیجریه را روایت می کند که قوم “ایگبو” در آن سکونت دارد. همچنین در آن تصاویر روشنگرانه ای از استعمار انگلیس بر مردم آفریقایی و سلطه مبلغان مسیحی بر فرهنگ بومی آنان ارائه شده است.
صبحانه در تیفانی اثر ترومن کاپوتی
زمانی که رمان «صبحانه در تیفانی» در سال ۱۹۵۸ منتشر شد، سر و صدای زیادی به پا کرد. این رمان به علت محتوای جنجالی اش، در ابتدا نتوانست نظر ناشران کتاب را جلب کند، بنابراین در مجله اسکوایر چاپ شد، اما بلافاصله به شهرت رسید و به صورت کتاب به بازار آمد.
چاپ کتاب باعث شد نویسنده اش، ترومن کاپوتی به یک چهره برجسته ادبی در آمریکا تبدل شده و شخصیت اصلی داستان اش هالی، که نمادی از دختران آزاد قرن بیستم آمریکا بود، به محبوب ترین شخصیت زن رمان های دهه پنجاه میلادی تبدیل شوند.
این داستان زندگی دختری نوزده ساله به نام هالی گولایتلی را دنبال می کند که به تازگی از روستا به شهر منهتن آمده و در ساختمانی مستاجر است. ماجرای این رمان از زبان یک راوی ناشناس روایت می شود که با شنیدن خبری از دوستی قدیمی، به یاد خاطرات بیست سال قبل خود می افتد. راوی ناشناس و هالی با یکدیگر همسایه هستند، اما سبک زندگی خاص دختر او را مجذوب کرده و به طرف هالی می کشد تا آنجا که دوستان صمیمی می شوند. هالی قبل از آمدن به منهتن، بخاطر دزدی، مجبور به ازدواج با یک دامپزشک پیر می شود ولی طمع زندگی مجلل و آزاد در شهر بزرگ، باعث می شود فرار کند. او مخارج زندگی خود را از طریق دوستی با مردان ثروتمند تامین می کند و امیدوار است که روزی با یکی از آن ها ازدواج کند. کارگردان امریکایی، بلیک ادواردز، اقتباسی سینمایی از این رمان ساخت که آدری هپبورن در آن به ایفای نقش پرداخت.
برترین رمان ها و نویسندگان دهه 50 میلادی (سال های 1951 تا 1960)
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.